İSVEÇ TARİHİ

BİNBAŞI HAYRİ BEY                      

Tarihler 1914’ü gösteriyor, yer Edirne Keşan’dır. Oraya giden Osmanlı 57. Piyade Alayı kumandanı Binbaşı Hayri Bey, 57. Alay ve 19. Tümenin 1916’da Çanakkale’den ayrılması ile bir Topçu Taburuyla beraber Keşan Bölgesine geldi. 19. Tümen ile birlikte yeni kurulan 15. Kolordu bünyesinde Galiçya Cephesinde gönderilecektir. Binbaşı Hayri Bey arkadaşlarıyla çadırda Galiçya Cephesinde ki durumlar hakkında konuşuyorlardı. Bir arkadaşı Hüseyin Avni Bey, Nikolai Ruzsky yönetimindeki 3. ve Aleksei Brusilov komutasındaki 8. Rus ordularına sahip olan İvanov Avusturya-Macaristan güçlerine karşı Gnila Lipa Muharebesinde kesin bir zafer kazandığını söylemiştir. Hayri Bey ise: “O zaman oraya gidince Ruslar bayağı işgal etmiş olacaktır” dedi. Avni Bey ise: “Biz oraya gidene kadar Rusların Lemberg’i ele geçirme ihtimali vardır” dedi. Hayri Bey: “Oraya bizden önce kim gidecek” dedi. Avni Bey: “5. Ve 4. Süvari alayları gidecektir.” Dedi. Hayri Bey onlardan bir gün sonra yola çıkılmasını istedi. Avni Bey ise bu kararı sadece Miralay Yakup Şevki Bey’in verebileceğini söyledi. Hayri Bey ise çadırdan çıkar ve Yakup Şevki Bey’in yanına gider. Yakup Şevki Bey oturuyordu ve haritaya bakarak elinde kalem bir şeyler çiziyordu. Hayri Bey Sordu: “Kumandanım biz yarın ki gidecek olan Süvari alaylarından bir gün sonra yola çıkmayı düşünüyoruz” dedi. Miralay Yakup Şevki Bey: “Uygundur gidebilirsiniz ama yanınıza bir Topçu Taburu daha alın” dedi. Hayri Bey: “Baş üstüne Kumandanım” dedi. Ertesi gün süvari alayı yola çıktı ve gitti. Hayri Bey bir Topçu Taburu daha Alay’ına katar. Gece olur ve Keşan’daki son toplantılarını yaparlar. Toplantıda 57 Alay kumandanı Binbaşı Hayri Bey, Topçu Taburu kumandanı Binbaşı Ziya ve Yüzbaşı Hüseyin Avni Bey Vardır. Hayri Bey: “Gittiğimizde Ruslar Lemberg’i almış olacaktır, o yüzden bizim Pasen-Breslau hattı kurmamız gerekmez midir, nasıl olsa oraları biz gözümüz gibi biliriz.” Binbaşı Ziya Bey: “Ben topçularımla hattı alırım.”, Avni Bey: “Bir de Varşova’da da bir tümen bekletmeleri için Miralay Yakup Şevki Bey’e söyleyelim” Hayri Bey: “Tamam onu sen yap”, Ziya Bey: “İvano-Frankivsk’de bir alay koymakta bir sakınca yoktur diye düşünüyorum çünkü orada bir takım Macar Alayları vardır onlara yardımcı olur”. Ertesi gün 15. Kolordu yola çıkar ve bir tümen yolda iken Breslau’ya gitmek üzere kolordudan ayrılır. 15. Kolordu 2 gün sonra Pasen’e gelir ve karargâh kurulur. Birden Avusturya-Macaristan 4. Ordu Komutanı Moritz von Auffenberg Türk karargâhına gelir. Hayri Bey ve Avni Bey karşılarlar. General Auffenberg, Osmanlı Ordusunun durumunu inceledi ve birkaç söz söyledi. General Auffenberg “1 topçu taburunu Lemberg’in 100 km ötesinde konuşlanan Macar 41. Piyade Alayına götürülmesini” istedi. Ziya Bey ise: “General, bence topçu taburunu oraya götürürsek olmaz çünkü oradaki arazi çok engebeli olduğu için topçuların geri çekilme imkânı olmaz, topçuları 150 km ötedeki tepedeki ormanlığa koyalım ve oradan ateş etsinler” dedi. General Auffenberg: “Olur, bu plan kabul görür” dedi. Ertesi gün topçu taburu yola çıkıp da oraya varır varmaz Ruslar birden hattı zorlamaya başlar. Çatışmalar Başlar. Hayri Bey 57. Alayı ikiye ayırır sonra kendi topçu taburunu ise bir tepeciğe yerleştirir. Rusların IX. Kolordusu hattı zorlarken, Rus 2. Kazak Süvarileri Hayri Beyin topçu taburunu imha etti. Hayri Bey Pasen’e doğru çekilmeye başlar. Rus 2. Kazak Süvari Alayı hattın içine dalar ve bir takım Macar tümenlerini de imha eder. General Aüffenberg emrindeki 3 tümeni de ormanlık alana koyar ve süvariler gelene kadar bekletti. Süvariler geldikleri anda yaylım ateşi başladı. Binbaşı Ziya Bey ise top atışlarına başlar. Rusların birkaç alayı imha olur, Rus Kazak Süvarilerinden geriye kalanlar Kiev’e kadar kaçtı. Avni Bey ise karargâhta bekliyordu ve savaşı gözlemliyordu. Birden Rus Topçuları belirmeye başlar başlamaz Avni Bey’in yanında patlar ve yaralanır. Maiyetindekilerden 10 kişi şehit olur. Hayri Bey Pasen’den çıkar ve Avni Bey’in karargâhına gider. Hayri Bey: “Kumandanım İyi misiniz” dedi. Avni Bey ise: “İyiyim birazdan ayağa kalkarım” dedi. Hayri Bey ise: “Olmaz efendim yatın” dedi. Avni Bey: “Hayır ben burada eski topraklarımızı savunmayı ve burada savaş alanında ölmeyi yeğlerim” dedi. Ziya Bey ise topçularını alır ve Pasen’e yakın tepeciğe konuşlanır. Rusların durumu ise aynı idi. Macar Tümenleri ise Türk tümenleri ile Pasen-Breslau hattında konuşlanmaya başladı. Hayri Bey bir gece çadırında masasında oturur ve eline bir kalem ve kâğıt alır. Yazar: “Sevgili Anam beni çok özlediniz ama ben burada ölürsem sakın üzülmeyin, nişanlıma da üzülmemesini söyle. Benim bakkaldan 50 akçe borcum vardı onu da ödeyin ki öldüğümde borçlu olarak ölmeyeyim. Şunu unutma ana, oğlun şehit olursa sen de şehit anası olacaksın. Oğlun Osman Oğlu Hayri, 15. Kolordu, 57. Alay” diye yazdı. Birden içeriye cumburlop nöbetçi girdi. “Kumandanım, Binbaşı Ziya Bey baskına uğradı, acil gitmelisiniz diyor Avni Bey” dedi nöbetçi. Hayri Bey: “Çabuk alayı hazırlayın” dedi. Hayri Bey patikadan Rus ordusunu çevirmeye çalıştı ama bataklığa rast geldiği için yapamadı. Son hızla tepeye çıktı ve Ziya Bey’in topçu taburuna yetişemeden Rus Ordusu maalesef taburu imha etti. Ziya Bey’de orada şehit oldu. Ardından Hayri Bey acilen alayı alır ve düzene sokar. Ruslar ise Konigsberg ve Lotzen hattı oluşturmuş bir şekilde bekler. Hayri Bey alayın yarısını yakınlardaki Thorn kentine götürür, diğer yarısını Tannenberg’e götürdü. Kendisi de bir topçu taburu ile iki şehrin arasındaki ormanlığa saklanır. Ruslar birden IX. Süvari Alayını aniden hücuma kaldırır. Macar Kolordusu ile Alman 2. Tümeni onları karşılar ve ani bir yaylım ateşi ile onları perişan etmeye çalışır. Avusturya 2. Süvari Alayı ise takviye olarak Brodnica’da bekleyecektir. Hayri Bey ise alayının tamamını alarak Rusya’nın hattının 100 metre ilerisine doğru gitti. Sonra Avni Bey ise 19. Tümen ile doğru Hayri Bey’e katıldı. Ruslar ise birden ani hücum ile Osmanlı ve Macar Alaylarını püskürttü. Avni ve Hayri Bey’ler Thorn-Groudenz Hattına kadar geri çekildi. Avni Bey, İstanbul’a haber yolladı ve geri dönmek istediğini, burada çok perişan olduğunu söyledi. Ancak İstanbul’dan red cevabı aldı. Avni Bey çok sinirlenmişti. Hayri Bey ona sinirlenme bakarız bir çaresine diyordu. Avni Bey ise “Nasıl bakacaksın Ruslar neredeyse Doğu Prusya’yı alacak kadar ilerliyor.” Dedi. Hayri Bey: “Bence Macar Alayları bırak saldırsın biz tekrardan ilerleyip Plock-Lovitch-Bolimov hattı kurarak Varşova’yı koruyalım. Sonra topçu taburumuz ise Varşova demiryolu hattına koyalım oradan gelen küçük Rus Taburlarını top ateşine tutsun” dedi. Avni Bey: “Sorumluluğu sana bıraktım Hayri, elinden ne geliyorsa yap” dedi. Hayri Bey selam vererek çadırdan çıktı. Hayri Bey hemen yola çıkarak Plock-Lovitch-Bolimov hattına geldi. Topçu taburunu demiryoluna yakın bir tepeye koydu. Ardından Avni Bey bir tümen ile gelir ve bekler. Ruslar ise Pulutsk ve Wyszkow arasına gelir ve Macar Alaylarının gelişi ile çarpışma başlar. Avni Bey ise Tümenine bağlı süvari alaylarını da alarak doğru Macar Alaylarına destek kuvvet olarak tam arkasında acil bir durum karşısında saldırmak amaçlı beklemeye başladı. Avusturya birlikleri ise Doğu Prusya’da Ruslarla çarpışmaya devam ediyordu. Tam 3 gün sonra çarpışmalar bitmiş ve Avusturya Birliklerinin yerini Alman Birlikleri almıştı. Avni Bey ise maalesef ki şehit olmuştu. Hayri Bey ise alayını toparlamaya çalışıyordu. General Auffenberg, Hayri Bey’in çadırına gidip üzüntülerini bildirdi. Ardından şöyle dedi “Hayri Bey artık sizin İstanbul’a gitmeniz için bütün engeller kalkmıştır gidebilirsiniz, yarın sizi Varna’da bir zırhlı beklemiş olacak” dedi. Hayri Bey ise “Generalim çok sevindim, sizinle savaşmış olmak benim için onurdu” dedi ve hazırlıklara başladı. Hemen İstanbul’a en kısa zamanda geleceğini söyledi. İstanbul ise tamam cevabını verdi. Ertesi gün yola çıktılar. Tren Garına geldiler ve oradan Sofya Garı’na gittiler. Varna’ya ise bir kervan ile gittiler. Varna’da Reşadiye Zırhlısı bekliyordu ve gemiye binip İstanbul yolunu tuttular. Tam 26 saat sonra İstanbul karaları görünmeye başladı. Haliç Tersanesinde zırhlı demirler. Hayri Bey Cihan Harbinin bitiminden sonra İstanbul’un işgalinde İşgali kötüleyen mitinglere katıldı. Milli Mücadele başlayınca da Anadolu’ya geçer. Ve Milli Mücadele savaşında şehit olur.